Jaka woda do autoklawu?
Autoklaw podobnie jak każde inne urządzenie używane w gabinecie stomatologicznym wymaga regularnej i odpowiedniej konserwacji. Nawet najdroższy autoklaw narażony jest na awarie, jeśli nie zostanie otoczony właściwą opieką – w przypadku tego właśnie urządzenia w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na jakość wybieranej wody.
Skuteczna praca i dłuższa żywotność autoklawu uzależnione są w dużej mierze właśnie od wody. Warto poznać sprawdzone zalecenia i ewentualne skutki używania słabej jakościowo cieczy, aby zapobiegać awariom i dbać o swoje urządzenie.
- Czego można dowiedzieć się z artykułu?
- Jakie parametry powinna posiadać woda używana w autoklawie?
- Czym charakteryzują się procesy destylacji i demineralizacji?
- Co powoduje używanie niewłaściwej wody w autoklawie?
- Czy samemu można oczyszczać wodę do autoklawu?
Jakie parametry wody do autoklawu są właściwe?
Już na samym wstępie warto zdefiniować, jakie parametry powinna mieć woda używana do autoklawu, aby móc uznać ją za właściwą. Do oceny jakości cieczy wykorzystywana jest jednostka przewodności prądu przez wodę, tzw. microsiemensy. Im woda jest lepiej oczyszczona z rozpuszczonych związków chemicznych, tym gorzej przewodzi prąd. Jednak to właśnie całkowicie oczyszczona woda jest najbardziej odpowiednia dla autoklawu.
Wskazując na konkretny przykład, woda z kranu może osiągać poziom około 700 microsiemensów. Bazując nie tylko na naszym doświadczeniu, ale również zaleceniach producentów, w przypadku autoklawu rekomendujemy używanie wody posiadającej nie więcej niż 10 microsiemensów (według instrukcji jest to 15 microsiemensów). Wlewając wodę powyżej 20 microsiemensów do autoklawów wyprodukowanych po 2019 roku, automatycznie włącza się blokada i niemożliwe jest uruchomienie cyklu. Chcąc zweryfikować jakość wody warto korzystać z konduktometru, czyli przyrządu pomiarowego wskazującego na poziom czystości cieczy. Jest to szczególnie zalecane narzędzie w przypadku posiadania autoklawów wyprodukowanych przed 2019 rokiem, które nie mają automatycznej możliwości weryfikacji jakości wody.
Jaka woda do autoklawu – woda destylowana czy woda demineralizowana?
Woda używana w autoklawie nie może pochodzić z przypadkowego źródła. Wybór najczęściej ogranicza się do wody destylowanej oraz demineralizowanej – jaka jednak będzie najlepsza do wykorzystania w autoklawie? Chcąc dokonać świadomego wyboru, należy wyjaśnić, na czym polegają oba procesy oczyszczania wody.
Woda destylowana powstaje na skutek podgrzania cieczy do temperatury 100 stopni Celsjusza w specjalistycznej aparaturze i ponownym jej skropleniu, odkładając w ten sposób wszelkie składniki mineralne. Woda demineralizowana uzyskiwana jest z kolei przy pomocy procesu odwróconej osmozy lub poprzez przepuszczenie przez odpowiednie filtry np żywiczne. W procesie odwróconej osmozy ciecz pod wpływem wysokiego ciśnienia przenika przez półprzepuszczalną błonę, rozdzielając wodę na dwa roztwory. Demineralizacja w procesie odwróconej osmozy to obecnie najskuteczniejsza metoda oczyszczania wody, która pozwala uzyskać w pełni wolną nie tylko od składników mineralnych, ale szkodliwych substancji czy bakterii.
Biorąc pod uwagę specyfikę obu procesów oraz ich skuteczność w zakresie oczyszczania wody, do użytkowania w autoklawie bardziej rekomendowana jest woda demineralizowana. Przede wszystkim należy wskazać, iż taka woda dłużej utrzymuje odpowiedni poziom dopuszczalnej jakości, która pod wpływem chociażby działania powietrza nie maleje tak szybko jak w przypadku wody destylowanej. Należy podkreślić, iż woda destylowana posiadająca mniej niż 10 microsiemensów, jak najbardziej również nadaje się do wykorzystania w autoklawie jednak zalecamy aby woda miała nie więcej niż 5 microsiemensów.
Skutki użycia niewłaściwej wody do autoklawu
Czy rzeczywiście należy przykładać aż tak dużą uwagę do jakości wody używanej w autoklawie? Niedostatecznie dobra jakość wody powoduje przede wszystkim odkładanie się kamienia – podobnie jak w żelazku czy czajniku. W autoklawie szczególnie narażona jest wytwornica pary, która może zostać zatkana i w efekcie przestanie przez nią przetaczać się para wodna. Istnieje ryzyko pęknięcia wytwornicy, wybicia grzałki i spowodowania wycieku lub problemu z odpowiednim nagrzaniem wytwornicy. Ponadto nie tylko autoklaw może ulegać zniszczeniu – również na narzędziach mogą zacząć tworzyć się ślady utleniania.
Zniszczenia spowodowane użytkowaniem słabej jakościowo wody mogą być poważne i w wielu przypadkach odkamienianie okazuje się nieskuteczne. Ze uwagi na uszkodzenia oraz względy bezpieczeństwa często nie jest wskazana regeneracja, lecz wymiana podzespołów na nowe.
Gdzie najlepiej kupować wodę do autoklawu?
Mając świadomość konieczności korzystania z odpowiedniej jakości wody zasadnym wydaje się pytanie, gdzie kupić taką ciecz spełniającą wszelkie wymogi. Można wskazać tutaj dwa najpopularniejsze rozwiązania. Odpowiedniej jakości wodę można nabyć w sklepach budowlanych czy hipermarketach – warto we własnym zakresie przetestować wszelkie propozycje od różnych producentów i jeżeli to możliwe, zweryfikować jakość wody z pomocą konduktometru.
Kolejnym wariantem jest zakup wody destylowanej lub demineralizowanej bezpośrednio w rozlewni. Niezależnie od miejsca prowadzenia gabinetu warto rozeznać się w okolicy i znaleźć takie miejsce. Nawiązanie współpracy bezpośrednio z rozlewnią może być ciekawym wariantem niezależnie od wielkości zapotrzebowania wody.
Własne destylarki – Czy używać wody z własnych destylarek?
Jednym z rozwiązań prowadzących do samodzielnego przygotowania wody do autoklawu jest również posiadanie własnej destylarki – urządzenia umożliwiającego oczyszczenie cieczy. Czy taki wariant jest warty uwagi? Wszystko zależy nie tylko od rodzaju urządzenia, ale przede wszystkim od jego regularnej konserwacji.
Dobrej jakości destylarka może doprowadzić ciecz do poziomu nawet 0 microsiemensów. Dbałość o urządzenie wykorzystywane do przygotowywania wody do autoklawu to jednak najważniejsza kwestia. Warto zwracać uwagę na wymianę filtrów, które po pewnym czasie mogą się zużywać. Woda nie uzyska odpowiednich parametrów, a jej jakość będzie nadal szkodliwa dla autoklawu. Jeżeli urządzenie wykorzystywane do oczyszczania wody posiada filtr, w zależności od zaleceń producenta należy wymieniać go co kilka miesięcy.
Wybierając urządzenie do samodzielnego oczyszczania wody należy zadać sobie również pytanie, czy jest to opłacalna inwestycja. Odpowiednio dobrej jakości woda kosztuje dosłownie 4-6 złotych za 5-litrowy pojemnik. Wszystko zależy jednak od tego jak często użytkowany jest autoklaw i po jakim ewentualnie czasie mógłby zwrócić się sprzęt wykorzystywany do oczyszczania wody. Najwyższej jakości destylarka z uwzględnieniem pakietu serwisowania może okazać się dość dużym wydatkiem.
Przechowywanie wody do autoklawu
Zarówno woda destylowana jak i nawet najczystsza woda demineralizowana z biegiem czasu tracą na jakości – należy mieć na uwadze, aby woda po oczyszczeniu nie była zbyt długo narażona na dostęp powietrza. Szczególnie jest to istotne w przypadku korzystania z własnych destylarek – wodę najlepiej oczyszczać na bieżąco i nie magazynować jej zbędnie w pojemnikach.
Przykład:
Świeża woda po oczyszczeniu w destylarce miała 2 microsiemensy. Po wlaniu jej do zakręconego pojemnika i przechowywaniu przez dwa tygodnie jej jakość spadła do około 100 microsiemensów.
Warto wskazać również na wodę bezpośrednio znajdującą się w autoklawie i konieczność jej wymieniania. Zbiornik na wodę czystą powinien być opróżniany co najmniej 1 raz w miesiącu, gdyż ciecz która się tam znajduje zbiera zanieczyszczenia powietrza – po kilku tygodniach jej jakość może spaść do poziomu nawet 600-700 microsiemensów.
Podsumowanie
Jakość wody używanej w autoklawie jest kluczowa, jeżeli chodzi o skuteczność pracy i żywotność samego urządzenia. Warto wiedzieć czym charakteryzują się procesy destylacji i demineralizacji, aby móc świadomie dbać o swój autoklaw. Niezależnie jednak z jakiego rodzaju wody korzystamy, dobrze jest wiedzieć, jakie parametry powinna posiadać ciecz, aby zapobiegać awariom oraz wszelkim uszkodzeniom autoklawu.
Autor: Wojciech Łubowicz