Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 12 grudnia 2022 r. w sprawie testów eksploatacyjnych urządzeń radiologicznych i urządzeń pomocniczych urządzenia stosowane w stomatologicznej tomografii komputerowej wiązki stożkowej należy testować raz w miesiącu w zakresie:

– artefaktów

– wartości HU

– jednorodności obrazu

– poziom szumu.

A także co 6 miesięcy w zakresie:

– rozdzielczości wysokokontrastowej

– geometrycznej poprawności obrazu.

W rozporządzeniu poza wymienionymi testami znajduje się również zapis:

„Jeżeli chociaż jeden z poniższych testów nie może być wykonany ze względów

technicznych, należy wykonać testy zgodne z zaleceniami producenta”.

W przypadku tomografów NewTom oraz MyRay testy podstawowe można wykonać przy użyciu fantomów dostępnych powszechnie na rynku, ręcznie wyznaczając odpowiednie obszary i odczytując wartości zgodnie z przytoczonym Rozporządzeniem.

Producenci tomografów CBCT przestrzegają jednak, że dokładność pomiarów HU w tomografach CBCT nie jest na tyle duża, by używać wyników w celach diagnostycznych (instrukcja obsługi oprogramowania, strona 37).

Skala HU (Hounsfield units) jest powszechnie stosowana w tomografach rzędowych (szpitalnych), w których wiązka promieniowana jest bardzo wąska.  Tomograf wówczas obraca się wielokrotnie wokół pacjenta, skanując każdą warstwę osobno. W tomografach CBCT skanowany jest cały badany obszar, przy jednym obrocie – takie podejście ma wiele zalet, ale też wady: dużą ilość promieniowania rozproszonego, które wpływa w sposób niejednorodny na badany obszar. Stosowanie skali HU do badań CBCT jest więc powszechnie dyskutowane. Więcej informacji można znaleźć w artykule: CBCT-based bone quality assessment: are Hounsfield units applicable?

Z tego powodu producent tomografów NewTom oraz MyRay (instrukcja wykonywania badań, strona 34) zaleca użycie do testu jakości obrazu CBCT dedykowanego fantomu, który nie mierzy wszystkich parametrów wymienionych w Rozporządzeniu, ale w sposób jednoznaczny bez ryzyka błędu ludzkiego wskazuje, czy według producenta tomograf jest sprawny.

Testy podstawowe należy wykonywać zgodnie z aktualnym Rozporządzeniem. Do kierownika placówki medycznej należy decyzja o wyborze konkretnego fantomu oraz o tym, czy testy będą wykonywane zgodnie z listą zawartą w Rozporządzeniu czy z powodu niskiej dokładności skali HU zgodnie z zaleceniami producenta. W przypadku wykonywania testów zgodnie z zaleceniami producenta, czyli z użyciem przeznaczonego do tego fantomu, podczas kontroli sanepidu należy przedstawić informację od producenta ostrzegającą przed pomiarami HU oraz zalecającą stosowanie fantomu producenta.

Uwaga:

Ponieważ przepisy zmieniają się w czasie, zmieniają się również interpretacje przepisów, przed wyborem fantomu i sposobu wykonywania testów zalecamy konsultację z Inspektorem Ochrony Radiologicznej opiekującym się gabinetem.